تلازم حق و تکلیف

مسئله «حق» یکی از مباحث مهم و جاری در حوزه اندیشه های سیاسی، حقوقی و اخلاقی امروز است؛ تا آنجا که عصر حاضر را «عصر حق» نامیده اند. انسان امروز انسان محق است؛ انسانی که اولویت زندگی اش، تأمین رفاه نیست بلکه تنها دستیابی به حقوقش، او را آرام می کند. اعتقاد صحیح بر این است که حقّ، منحصر به بخش خاصی از زندگی نیست بلکه عرصه های مختلف زندگی از جمله: روابط اخلاقی و حقوقی فرد با خانواده و جامعه و نیز روابط گسترده سیاسی افراد با هم، با حاکمان و در سطح بین المللی را در بر می گیرد. با این حال، تعیین درست مصادیق حق در حوزه های گسترده فوق، متوقف بر حل مسائل مختلفی پیرامون آن است؛ مسائلی مانند: معنای حق و چیستی آن، منشأ حق، اعتبارکنندگان حق و نیز تلازم حق و تکلیف. به جدّ می توان مدعی شد که بدون حل این امور اساسی و مبنایی، بسیاری از مباحث ناظر به مسئله «حق» در علوم سیاسی، اخلاق و حقوق پاسخ درست خود را نمی یابد. این مسائل بنیادی امروزه در علمی جدید به نام «فلسفه حق» مورد بحث قرار می گیرد.